DÚAS PINTORAS NA REVOLUCIÓN FRANCESA (Parte IV)

 Algúns críticos de arte a consideran a Vigée-Lebrun, unha pintora narcisista debido á gran cantidade de autorretratos que fixo durante a súa vida, teoría que desfaise cando estudiamos en profundidade a obra da artista.

 

No “Autorretrato con lazo”, un dos seus primeiros autorretratos, chama a atención a súa simplicidade, que céntrase no suxeito a pintar (autorreferencialidade) e a perfecta armonía do vermello, o blanco e negro, a sombra dos tons terras que o envolve todo, otorgan ao cadro unha vivacidade que  equilíbranse coa sobriedade da ropaxe e o tocado, discordantes coa “moda” do momento. Esta sinxeleza do atuendo reflíctese no famoso retrato de María Antonieta “en camisa”, que provocou un escándalo cando  exhibiuse públicamente. É dicir, Vigée-Lebrun, autorretrátase como un acto voluntario do mesmo xeito que se exhibe como outros moitos artistas románticos masculinos.

 Neste segundo autorretrato, pintado cara a 1782, do 'Chapeu de palla', quere facer referencia ao famoso cadro de Rubens en que pinta a Susanna Fourment e que Vigée-Lebrun admirara e estudiara na cidade de Amberes. A luz existente, o reflexo da luz na cara da modelo e pintora, a paleta e os pinceles (referencia directa ao seu oficio) falan do seu bó oficio. A súa beleza, referencia á súa ser feminino, a súa forza e delicadeza reflectidas a partes iguais, a súa seguridade como suxeito e obxecto pictórico, nun autorretrato on existe tamén un certo atractivo erótico, convérteno nun dos seus traballos máis interesantes, pois resulta ser máis un alegato, unha declaración de que nun mundo artístico dominado polos homes, a muller, sen masculinizarse, tamén crea. Esta obra resulta ser un desafío, pois representa a unha muller pintora, que tamén é fermosa, rachando unha enorme sorte de estereotipos que  por desgraza manténse ata os nosos días.

 O binomio: MULLER FERMOSA- MULLER INTELIXENTE, ou digamos tamén muller creadora ou científica parece ser inexistente, ou ben cando menos extraño.

  Tamén será un desafío os diversos autorretratos con Julie a súa filla, xa que logo, para Vigée-Lebrun, os roles de pintora e de nai non foron, polo menos pictóricamente, contradictorios. A sucesión dos dous autorretratos (nos anos 1786 e 1789) así o indica. A insistencia neste papel feminino preponderante, que implica a asunción da maternidade sen excluir o seu traballo como artista é tremendamente contemporáneo.

 

                  Autorretrato coa súa filla.1789

 Un dos seus autorretratos en Italia, en 1790, ten varias versión. No famoso autorretrato chamado 'Degli Uffizi', Vigee-Lebrun  amósase no acto de pintar e ata se fala dunha terceira versión en litografía en que o retratado é Rafael Sanzio, aludindo á relación da pintora con Italia. Na época era moi frecuente facer varias versións ou copias dun mesmo cadro.

 

                            Autorretrato.1790

 Aquí vémola pintando, no acto de crear. De novo resalta a naturalidade da imaxe. O infantil rostro, o miúdo corpo cuberto cun sinxelo vestido negro e unha cinta vermella; o pescozo, branco, sobresae e enmarca as doces faccións, así como o chapeu branco, de gasa, e os puños brancos que resaltan as mans da artista. Para entón, Vigee ten 36 anos e retrátase co mesmo xuvenil aspecto que no retrato de 1780, como se o acto de pintar a conservara  nunha eterna xuventude. De feito críticas da arte como Enma Parker, opinan que os autorretratos de Vigée-Lebrun, son máis o producto dunha estratexia comercial que un acto de narcisismo, pois manipula nos seus cadros a visión que se tiña entón da feminidade para o seu proveito.

Marketing no século XVIII?

 

              Autorretrato co pincel na man.1800